اشنایی با روتیفر ها

[mahdi mosavi]

آشنایی با شاخه روتیفرها

روتیفرها یا گردان‏تنان شاخه بزرگی از جانوران هستند كه شامل گونه‏های متعدد می‏باشند. پراكنش این جانوران، سراسر كره زمین را در بر می‏گیرد. این موجودات غالباً در آب شیرین زندگی می‏كنند.
اكثر آنها تك‏زی هستند و به صورت آزاد زندگی می‏كنند اما برخی از گونه‏ها نیز زندگی گروهی و دسته‏جمعی دارند و به صورت كلنی دیده می‏شوند. بعضی از آنها نیز زندگی انگلی دارند. روتیفرها در دریاچه‏ها، استخرها، رودخانه‏ها، نهرها، آبراه‏ها، گودالهای آب و خاك مرطوب یافت می‏شوند. بدن روتیفرها معمولاً از سر، تنه و پا تشكیل شده‏است. تنه روتیفرها وسیع‏ترین قسمت بدن آنها است و بخش عمده اندامهای درونی را در بر می‏گیرد. در قسمت انتهایی پای روتیفر، انگشت چنگ‏زننده وجود دارد. سر روتیفر دارای یك لكه چشمی است كه گاهی اوقات به رنگ قرمز دیده می‏شود. پدیده فتوتاكسیس در مورد بسیاری از روتیفرها به اثبات رسیده‏است. روتیفرها در ناحیه سر دارای تاج یا كورونا هستند. كورونا عضو چرخشی روتیفرها محسوب می‏گردد و به عنوان یك عضو حركتی و تغذیه‏ای عمل می‏كند. مژكهای ضرباندار كورونا منجر به ایجاد جریان آب به طرف سر جانور می‏گردند. میكروارگانیسمها همراه با این جریان به طرف دهان روتیفر می‏آیند و به عنوان غذا مورد استفاده قرار می‏گیرند. دهان آنها دارای ساختاری به نام آسیابك است. دندانها و فكهای روتیفر از كوتیكول محكم ساخته شده‏اند تا بتوانند غذا را بجوند و خرد كنند. آسیابك در روتیفرهای مختلف شكلهای گوناگونی دارد و در رده‏بندی و تشخیص گونه‏ای كاربرد دارد. در برخی از گونه‏های شكارچی، دندانها حالت برآمده دارند و در صید پروتوزوآها و سایر گونه‏های روتیفرها به كار می‏روند. غذا در آسیابك خرد می‏شود و از حلق و مری عبور می‏كند و وارد معده می‏گردد. پس از هضم و جذب كامل، مواد زائد از طریق منفذ دفعی از بدن خارج می‏شوند و وارد آب می‏گردند. اندامهای درونی از جمله آسیابك در ناحیه تنه واقع شده‏اند. از سیستمهای موجود در تنه می‏توان به لوله گوارشی، سیستم دفعی، سیستم تولید مثل و ماهیچه‏های انقباضی كورونا اشاره نمود. پای روتیفر در حفظ حالت و ایستایش جانور نقش مهمی دارد. بسیاری از روتیفرها در هنگام تغذیه یا استراحت، از پای خود به منظور چسبیدن به برگ و ساقه گیاهان آبزی و یا سایر بسترها استفاده می‏كنند. دم روتیفر می‏تواند به عنوان عضو هدایت كننده یا سكان، مورد استفاده قرار گیرد. روتیفرها فاقد سیستم گردشی و سیستم تنفسی هستند. تبادل گازهای تنفسی و مواد دیگر به روش انتشار ساده از طریق دیواره بدن صورت می‏گیرد. روتیفرها دارای سلولهای حسی در بدن به ویژه در كورونا، ناحیه پشت، پهلو و پا می‏باشند. روتیفرها به روش بكرزایی و یا لقاح تكثیر می‏شوند. روش تولید مثل بكرزایی به این صورت است كه روتیفر ماده تخمهای لقاح نیافته (آمیكتیك) می‏گذارد كه این تخمها رشد می‏كنند و به روتیفرهای ماده تبدیل می‏شوند. هنگامی كه شرایط محیطی مناسب نباشد، گروهی از ماده‏ها تخمكهایی تولید می‏كنند كه نیاز به باروری توسط جنس نر دارند. در همین زمان، گروه دیگری از روتیفرهای ماده تخمهای كوچكتری می‏گذارند كه منجر به تولید افراد نر می‏گردد (میكتیك). سپس روتیفرهای نر به وجود آمده، افراد ماده را بارور می‏كنند. تخمهایی كه به این روش تولید میشوند از مقاومت بالایی در مقابل شرایط نامساعد محیط و خشكی برخوردارند. این ویژگی در گونه‏های ساكن در دریاچه‏های موقت و فصلی، اهمیت زیادی دارد. همچنین این تخمها از این قابلیت برخوردارند كه توسط باد به سایر نقاط پراكنده شوند. این تخمها پس از تخم‏گشایی فقط افراد ماده را به وجود می‏آورند.

منبع:http://matfisheries.mihanblog.com/post/66